فیزیک برای سرگرمی - کتاب دوم

ی. پرلمان(یاکوو ایسیدوروویچ پرلمان)

(1882 - 1942 م)

یاکوو ایسیدوروویچ پرلمان، در سال 1882 میلادی، در یک خانواده فرهنگی بهدنیا آمد. پدرش کتابدار و مادرش آموزگار بود. بعد از پایان دبیرستان، به دانشکده مهندسی چوب در پترزبورگ وارد شد و رشته جنگلشناسی را انتخاب کرد.پرلمان، از همان دوران نوجوانی، به چیستانهای علمی، بهویژه در زمینه ریاضیات و فیزیک علاقهمند بود. نخستین کتابی که از او چاپ شد، «سرگرمیهای فیزیک» در سال 1912 بود. در سال 1982، چاپ بیست و یکم آن، بهسرعت فروش رفت. سپس، کتابهای سرگرمیهای ریاضی، سرگرمیهای جبر، سرگرمیهای هندسه، سرگرمیهای اخترشناسی و را نوشت که همه با استقبال فراوان روبرو شدند. پرلمان، در سالهای پیش از جنگ جهانی دوم، «انجمن سرگرمیهای دانش» را، برای کودکان و نوجوانان در لنینگراد تشکیل داد که فعالیت آن، همزمان با آغاز جنگ آلمان هیتلری علیه اتحاد شوروی، تعطیل شد و خود پرلمان، در مارس 1942 که لنینگراد محاصره جانکاه نهصد روزه نازیها را تحمل میکرد، مثل بسیاری دیگر از همشهریهای خود، از گرسنگی جان داد.
بیشتر کتابهای پرلمان را استاد پرویز شهریاری به فارسی برگرداندهاند، که در زمره آنها میتوان به آثار زیر اشاره کرد.
«سرگرمیهای جبر» (1346، انتشارات امیرکبیر)
«سرگرمیهای ریاضی» (انتشارات امیرکبیر)
«سرگرمیهای هندسه» (1347، انتشارات خوارزمی)،
«ریاضیات زنده» (1374، نشر میترا)
این کتابها تجدیدچاپ نیز شدهاند. کتاب «سرگرمیهای فیزیک» را هم احمد تمدن در سال 1345 به فارسی برگرداند و انتشارات امیرکبیر آن را در مجموعه کتابهای سیمرغ بهچاپ رساند.

0000000000000000000000000000000000000000000000000000

از پیشگفتار مولف برای چاپ سیزدهم:
مولف در این کتاب کمتر به شرح و بیان مطلب تازه پرداخته بلکه بیشتر کوشیده است به خوانندگان گرامی کمک کند تا «آنچه را که می دانند، بدانند»، یعنی آن مقدار معلومات اساسی و ساده ای را که در رشته فیزیک دارند، عمیق تر کنند و به آن جان تازه ای ببخشند، به آنها بیاموزد و آنها را برانگیزد تا این معلومات را آگاهانه و همه جانبه بکار برند. برای نیل به این هدف یک سلسله معماهای گوناگون مطالب پیچیده و بغرنج حکایتهای سرگرم کننده مسائل جالب، پارادکسها و تناقضات مقایسه های غیر منتظره در رشته فیزیک که از پدیده های زندگی روزمره بوده یا از صفحات حکایت ها و رمانهای علمی و تخیلی معروف اقتباس گردیده، مورد بررسی قرار گرفته است. مولف بر آنستکه مطالب حکایتها و رمانهای علمی و تخیلی با هدفهای تدوین کتاب بیشتر توافق دارد و بهمین دلیل اینگونه مطالب را بطور بسیار وسیعی مورد استفاده قرار داده و قطعاتی از رمان ها و حکایت های ژول ورن ،ولس، مارک تواین و دیگر نویسنده گان را آورده است. آزمایشهای تخیلی که در این داستانها توصیف شده، علاوه بر اینکه جالب و فریبنده هستند، می توانند هنگام تدریس، بعنوان نمونه ها و مثالهای زنده نقش بزرگی بازی کند.
مولف کوشیده است در حدود امکان مطالب فیزیکی را به صورت جالب و فریبا و دلچسبی بیان و توصیف کند. در اینجا آن حقیقت بدیهی روانشناسی ملاک عمل قرار گرفته است که علاقه به موضوع سبب افزایش دقت و سهولت درک مطلب می شود و بنابراین به فرا گرفتن آگاهانه و عمیق مطالب کمک می کند. در فیزیک برای سرگرمی، برخلاف آنچه در اینگونه کتاب ها معمول است، به آزمایشهای فیزیکی تعجب آور که تاثیرات شدید می بخشند، جای بسیار کمی داده شده است. منظور از تدوین این کتاب با کتابهائی که بمنظور آزمایشهای فیزیکی تدوین می شود، تفاوت دارد. منظور عمده از تدوین کتاب فیزیک برای سرگرمی اینستکه فعالیت تصور علمی خوانندگان را برانگیزد، شیوه تفکر با روح علم فیزیک را به آنان بیاموزد و ارتباطات متعدد معلومات فیزیکی را با انواع گوناگون پدیده های زندگی روزمره و تمام چیزهایی که معمولا با آن تماس پیدا میکنند در حافظه خوانندگان بوجود آورد...