طریقه های شیعی در ایران

این کتاب تصویری کمنظیر از زیستِ عرفانی شیعه در ایران بهدست میدهد؛ روایتی که ریچارد گراملیش با ترکیب اسناد مکتوب و مشاهدههای میدانیاش در سفرهای دههی 1950 ساخته است. او سه طریقت مهم ذهبیه، نعمتاللهیه و خاکساریه را نه صرفاً بهعنوان گروههایی تاریخی، بلکه بهعنوان ساختارهایی زنده بررسی میکند؛ طریقتهایی که آیین، سلسلهنسب معنوی، فهم خاص از امامت و رابطهی مرشد و مرید در آنها جهانبینی مستقل میسازد. ارزش کتاب در همین پیوند میان متن و تجربه است: گراملیش هم به منابع کلاسیک سر میزند، هم به لایهی پنهانِ آیینها، ذکرها، تشریفات و رمزهای درویشی که معمولاً بیرونیها کمتر میبینند. ترجمهی فارسی شیرین شادفر دسترسی به این منبع عظیم را فراهم کرده و بهدلیل حجم بالای اسناد و جزئیات، کتاب تبدیل به مرجع جدی پژوهشگران عرفان شیعی شده است. خواندنش فرصتی است برای فهم اینکه چگونه طریقتها در طول تاریخ، درونیترین نیاز انسان به معنا و انسجام اخلاقی را پاسخ دادهاند؛ و چگونه هر کدام تلاش کردهاند نسبت تازهای میان ظاهر شریعت و باطن حقیقت بسازند. اگر دنبال مطالعهای دقیق، تاریخی و زنده دربارۀ عرفان ایرانی هستی، این کتاب همان کشف بزرگ است.