شرح زندگانی من؛ تاریخ اجتماعی و اداری دورۀ قاجار

شرح زندگانی من

(تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه)،(2 جلدی)
عبدالله مستوفی

"شرح زندگانی من" اثری است به قلم یکی از رجال اداری برجسته ی کشور به نام "عبدالله مستوفی" که شرح معاش و زندگی اجتماعی ملت ایران و علی الخصوص مردم تهران را در دوره ی قاجار و سال های ابتدایی حکومت رضاخان میرپنج به صورت یک خودزندگی نامه ی خواندنی به رشته ی تحریر در آورده است.
بسیاری از کارشناسان کتاب "شرح زندگانی من" را "تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه" می خوانند. "عبدالله مستوفی" اثر را با نثری دلپذیر و شیرین نوشته و در آن با نگاهی دقیق و تیزبینانه، در کنار تشریح آیین و سنن و خصایص زندگانی شخصی خویش، با همین طنین و آوا به رویدادهای برجسته ی عصر خود می پردازد. نویسنده در این کتاب سوگیری ندارد و کاملا بی طرفانه به مسائل مختلف از درگاه طنز و کنایه و نوشتاری تلخ و شیرین پرداخته است. به این جهت "شرح زندگانی من"، بیش از اینکه یک خودزندگی نامه باشد، همچون داستان بلند و لذت بخشی به نظر می آید که گاه سبب خنده و فرح مخاطب می شود و گاه از گذرگاه تشریح حوادث و ستم های قاجار، او را دردمند می کند و به تامل وا می دارد.
"شرح زندگانی من" با وجود اینکه روایت های دل انگیزی از زندگی شخصی نویسنده ارائه می کند، اما بیشتر "تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه" است و حال و هوای آن روزهای ایران و نحوه ی مملکت داری شاهان قاجار را گزارش می کند. نثر اثر مشابه دیگر آثار متعلق به دوران پهلوی و قاجاریه است اما برای خواننده ی امروزی هم قابل درک و روان است و مخاطب از گذر مطالعه ی آن، با واژگان گذشته ی نه چندان دور ایران بیشتر آشنا می شود.