کمودور64 بسیار تمیز Commodore 64

رایانه ی Commodore 64 یا به اختصار C64، یک رایانه ی خانگی 8-بیتی است که در ژانویه 1982 توسط شرکت Commodore International معرفی شد. نخستین نمایش عمومی این دستگاه در نمایشگاه Consumer Electronics Show (CES) از تاریخ 7 تا 10 ژانویه 1982 در لاس وگاس انجام شد.

C64 در کتاب رکوردهای گینس به عنوان پر فروش ترین مدل رایانه ی دسکتاپ در تمام دوران ثبت شده است. برآوردهای مستقل تعداد دستگاه های فروخته شده را بین 12.5 تا 17 میلیون واحد ذکر کرده اند.

تولید انبوه این دستگاه در اوایل سال 1982 آغاز شد و از ماه آگوست همان سال با قیمت اولیهی 595 دلار آمریکا (معادل حدود 1٬940 دلار در سال 2024) وارد بازار شد.

C64 پس از دو محصول پیشین کمودور یعنی VIC-20 و Commodore PET عرضه شد. نام "C64" برگرفته از 64 کیلوبایت (65٬536 بایت) حافظه ی RAM این دستگاه بودحجمی که در آن زمان بسیار قابل توجه محسوب می شد.

از ویژگی های برجسته ی C64 می توان به پشتیبانی از اسپریت های چندرنگ (multicolor sprites) و وجود تراشه های اختصاصی برای تولید موج های صوتی (waveform generation) اشاره کرد؛ این موارد به C64 امکان می دادند تا در مقایسه با سیستم هایی که فاقد سخت افزارهای سفارشی بودند، تصاویر و صداهایی بسیار پیشرفته تر و با کیفیت تر تولید کند. این مزیت های گرافیکی و صوتی، به ویژه در زمینه ی بازی های رایان های، نقش بزرگی در موفقیت جهانی این سیستم داشت.

رایانه ی Commodore 64 (C64) در بیشتر سال های پایانی دهه ی 1980، بر بازار رایانه های خانگی ارزان قیمت تسلط داشت البته با استثناتی در بریتانیا، فرانسه و ژاپن. در ژاپن، C64 تنها حدود شش ماه در بازار دوام آورد و سپس از رقابت خارج شد.

در بازهی 1983 تا 1986، C64 حدود 30 تا 40 درصد از سهم بازار ایالات متحده را در اختیار داشت و سالانه بیش از دو میلیون دستگاه فروش داشت. در این دوره، C64 موفق شد از لحاظ فروش، رایانه های سازگار با IBM PC، Apple II و Atari 8-bit را پشت سر بگذارد.

Sam Tramiel، مدیرعامل بعدی شرکت آتاری و فرزند بنیانگذار کمودور (Jack Tramiel)، در مصاحبه ای در سال 1989 گفت:

«وقتی در کمودور بودم، برای چند سال، ماهیانه 400٬000 دستگاه C64 تولید می کردیم.»

در بازار بریتانیا، C64 با رقابت سختی از سوی BBC Micro، ZX Spectrum، و بعدها Amstrad CPC 464 مواجه بود، اما همچنان موفق شد به عنوان دومین رایانه ی محبوب در بریتانیا پس از ZX Spectrum شناخته شود.

در ژاپن، C64 عملاً هیچ تأثیری بر بازار نگذاشت. این بازار تحت سلط هی رایانه های داخلی نظیر NEC PC-8801، Sharp X1، Fujitsu FM-7 و MSX قرار داشت. به طور مشابه، در فرانسه نیز، بازار در اختیار ZX Spectrum، Thomson MO5 و TO7، و Amstrad CPC 464 بود و C64 نتوانست جایگاه قابل توجهی به دست آورد.

در مجموع، با وجود حضور ضعیف در برخی بازارهای بین المللی، C64 یکی از موفقترین و پرفروشترین رایانه های خانگی تاریخ باقی ماند، به ویژه در ایالات متحده، آلمان و برخی کشورهای اسکاندیناوی.

در ژانویه 1981، شرکت MOS Technology, Inc. که زیر مجموعه ی طراحی مدارهای مجتمع شرکت Commodore بود، پروژهای را برای طراحی تراشه های گرافیکی و صوتی یک کنسول بازی نسل بعد آغاز کرد. این تراشه ها به ترتیب با نام های VIC-II (Video Integrated Circuit) برای گرافیک و SID (Sound Interface Device) برای صدا شناخته شدند. کار طراحی این دو تراشه در نوامبر 1981 به پایان رسید.

کمودور سپس پروژهای برای ساخت کنسولی با بهرهگیری از این تراشهها آغاز کرد که با نامهای Ultimax یا MAX Machine شناخته میشد و مهندسی آن توسط Yash Terakura از کامودور ژاپن انجام شده بود. اما این پروژه پس از تولید تعداد اندکی برای بازار ژاپن، لغو شد.

در همان زمان، Bob Russell (برنامه نویس سیستم VIC-20) و Bob Yannes (طراح تراشه SID) نسبت به ادامه مسیر خط تولید موجود کمودور که بر پایه خانوادهی PET و بازار کسب وکار بنا شده بود، انتقاد داشتند. با پشتیبانی Al Charpentier (مهندس VIC-II) و Charles Winterble (مدیر MOS Technology)، این گروه پیشنهادی را به مدیرعامل وقت، Jack Tramiel، ارائه دادند: تولید یک رایانه ی خانگی ارزانقیمت به عنوان جانشینی برای VIC-20.

ترامییل تأکید کرد که سیستم جدید باید دارای 64 کیلوبایت رم (RAM) باشد. این در حالی بود که تراشه های DRAM با ظرفیت 64 کیلوبیت در آن زمان بیش از 100 دلار آمریکا قیمت داشتند (معادل 292.36 دلار در سال 2024). با این حال، ترامییل به درستی پیش بینی کرده بود که قیمت این تراشه ها به زودی کاهش خواهد یافت و تا زمان آغاز تولید انبوه، مقرون به صرفه خواهد شد.

برخلاف اکثر شرکت های سازنده رایانه در آن زمان، کمودور کارخان هی تولید تراشه های نیمه رسانا (semiconductor fab) مخصوص به خود را داشت و می توانست به سرعت تراشه های آزمایشی تولید کند. از آنجا که این کارخانه با ظرفیت کامل کار نمی کرد، هزینه های توسعه به عنوان بخشی از هزینه های سربار شرکت در نظر گرفته میشد.

تراشه ها تا نوامبر 1981 تکمیل شدند و در همان زمان، Charpentier، Winterble و Tramiel تصمیم به پیشبرد پروژه گرفتند. ترامییل ضرب الاجل نهایی را برای اولین آخر هفته ی ژانویه تعیین کرد تا این محصول جدید در نمایشگاه Consumer Electronics Show (CES) سال 1982 معرفی شود.

ماشین جدید از همان بدنه، اندازهی مادربرد، و نسخه ی ROM شامل BASIC 2.0 مشابه با VIC-20 استفاده میکرد. محیط BASIC به عنوان پوسته ی رابط کاربری عمل میکرد و پس از روشن کردن دستگاه، بلافاصله با پیام READY قابل استفاده بود.

در آستانه ی معرفی رسمی، نام محصول از VIC-40 به Commodore 64 یا C64 تغییر یافت. معرفی C64 در نمایشگاه CES ژانویه 1982 چشمگیر بود. David A. Ziembicki، مهندس تولید، آن لحظه را چنین به یاد میآورد:

«تمام چیزی که در غرفه ما می دیدیم، آدم های شرکت آتاری بودند که با دهان های باز و تعجب زده می پرسیدند: "چطور توانستید این را با 595 دلار بسازید؟"»

پاسخ این سؤال ادغام عمودی (vertical integration) بود زیرا کمودور مالک کارخانه های تولید تراشه ی خودش بود. هزینه ی تولید هر C64 حدود 135 دلار برآورد می شد (معادل تقریبی 350 دلار در سال 2022)، در حالی که قیمت فروش آن 595 دلار بود یعنی حاشیه سود فوق العاده بالا با حفظ قدرت رقابتی.

در ژوئیه 1983، مجلهی BYTE دربارهی Commodore 64 نوشت:

«قیمت خرده فروشی این دستگاه 595 دلار است. با این قیمت، به نظر می رسد یکی از داغ ترین گزینه ها در بازار رایانه های شخصی زیر 1000 دلار باشد.»

این مجله، تراشه ی SID را به عنوان:

«یک سینتی سایزر موسیقی واقعی ... کیفیت صدای آن را باید شنید تا باور کرد»

توصیف کرد، اما در عین حال چند انتقاد نیز مطرح نمود:

استفاده از Commodore BASIC 2.0 که قدیمی و محدود بود.

عملکرد ضعیف درایو فلاپی دیسک که حتی از درایو Atari 810 هم کندتر بود.

کنترل کیفیت ناکافی توسط شرکت کمودور.

در ادامه، BYTE توضیح داد که:

«BASIC موجود در C64 تنها یک تفسیرگر 8 کیلوبایتی (interpreted BASIC) است که امکانات برنامه نویسی بسیار محدودی دارد، به ویژه برای گرافیک و صدا. هیچ امکاناتی برای استفاده مستقیم از صدا یا گرافیک از درون برنامه BASIC وجود ندارد، مگر از طریق دستورهای POKE.»

این یکی از نادرترین هشدارهای رسمی دربارهی ناتوانی BASIC کامودور 64 بود که در مجلات رایان های آن زمان منتشر شد.

---

در دسامبر 1984، مجله ی Creative Computing C64 را به عنوان:

«برنده ی قاطع در دسته بندی رایانه های خانگی با قیمت کمتر از 500 دلار»

معرفی کرد. این مجله ضمن اشاره به نقاط ضعف مانند:

درایو دیسک کند

تنها داشتن دو کلید جهت نما

نبود پشتیبانی رسمی از سوی شرکت سازنده

استفاده از درگاه های غیر استاندارد

با این حال تأکید کرد:

«در قیمت زیر 500 دلار، نمیتوان سیستمی با این ویژگی ها پیدا کرد:
64 کیلوبایت حافظه، گرافیک رنگی، اسپریت ها، و انبوهی از نرم افزارهای موجود.»

در همان بررسی، رایانه ی Tandy Color Computer به عنوان دومین گزینه ی برتر معرفی شد، و در ردهی رایانه های خانگی با قیمت بالای 500 دلار، Apple II جایگاه نخست را کسب کرد ردهای که C64 در زمان معرفی اولیه اش (با قیمت 595 دلار) نیز در آن قرار داشت.

چرا کمودور 64 محبوب بود؟

از مهم ترین عوامل محبوبیت کمودور 64 اکوسیستمی بود که پیرامون این کامپیوتر قدرتمند به وجود آمده بود. این اکوسیستم اینقدر مستحکم بود که حتی سالها پس از منسوخ شدن این تکنولوژی پشتیبان این دستگاه بود.

به طور کلی Commodore 64 دارای ویژگی هایی بود که به شدت برای کاربران خانگی جذابیت و  داشت:

• به راحتی به یک تلویزیون استاندارد متصل می شد (بدون اینکه نیازی به خرید مانیتور با قیمت بالا باشد)
• برایش تولید شده بود
• مجموعه ای بزرگ از منابع آموزشی برایش تولید شده بود
• طیف وسیعی از تجهیزات جانبی برایش تولید شده بود (دیسک درایو، پرینتر، مودم و )
• و به طور کلی قیمت ارزان

نسل دوم کمودور 64 سی C64C

طراحان کمودور 64 در طول یکسال اول بعد از تولید نسل اول کمودور 64 قصد باز طراحی و تغییر بدنه را داشتند ولی این امر تحقق نیافت.
بر اساس یکی از مقالات مجله 64er ، رونمایی از این نسخه از کمودور 64 برای نمایشگاه هانوفر آلمان در سال 1985 برنامه ریزی شده بود که با فروش بسیار خوب نسخه قدیمی در طول کریسمس 1985، تاریخ این رونمایی و ورودش به بازار به تأخیر افتاد.
در نهایت در سال 1986 مدل جدیدتری از کمودور 64 را روانه بازار ساختند که بسیار طراحی جذاب تری داشت. علاوه بر شکل ظاهری سخت افزار دستگاه هم دستخوش تغییراتی شده بود از جمله چیپ صدا 8580 به جای 6581 که فیلترهای بهتر داشت و نیازی با ولتاژ 12 ولت هم نداشت.

ساده ترین روش تشخیص سری های اولیه C64c صفحه کلید آن است. در اولین مدل های C64c نمادهای گرافیکی در کناره پایین کلیدها قرار گرفته است (مانند نسل اول) ولی در مدل های بعد نسل C64c این نمادهای گرافیکی در وجه روی کلید و درست زیر حروف قرار داد شد.

علاوه بر تغییرات ظاهری کیس و به لطف ارتقا فرآیندها و خطوط تولید تراشه های جدید تولید شده سبب شده بود که تراشه های جدید کوچکتر، ارزانتر و کمتر حرارت تولید کنند که موجب افزایش عمر آنها میشد.
در مدل های آخر کمودور 64 سی به جای پیچ ها زیر از گیره های پلاستیکی استفاده شده بود.

این مدل از کمودور 64 در آلمان غربی، هنگ کنگ و چین تولید شدند.

---

جمع بندی:
با وجود برخی ضعف ها در نرم افزار پایه (BASIC)، سرعت پایین درایو دیسک، و نبود استانداردهای صنعتی در طراحی برخی قسمت ها، کمودور 64 به لطف سخت افزار قدرتمند، صدای بینظیر، گرافیک پیشرفته و قیمت رقابتی، یکی از موفقترین رایانه های خانگی دهه ی 80 میلادی لقب گرفت.

کامپیوتر کمودور 64 کلکسیونی و بسیار نایاب پلمپ دستگاه باز نشده است. که این مورد بسیار نادر و کمیاب است
آداپتور جدید آداپتورهای قدیمی کمودور 64 یکی از دلایل مهم سوختن دستگاه کامپیوترهای کمودور هستند. این آداپتور جدید سلامت کارکرد شما را تضمین می کند.

دفترچه اوریجینال و یونالیت و کاور

ظاهر دستگاه مشخص است و در طول زمان دارای خط وخش در دستگاه و یونالیت و قسمتی پارگی در  کاور دستگاه است 

هر چه در عکس گرفته شده مشخص است به شما دوست گرامی ارایه می گردد

این کالا یک وسیله الکترونیکی حساس است و مرجوعی ندارد.

قبل از ارسال فیلم کارکرد و سلامت دستگاه برداشته و به نام خریدار ذخیره و سپس ارسال خواهد شد.