یادمان صمد

«یادمان صمد» کتابی است که علی اشرف درویشیان  با گرد آوری آثاری از جلال آلاحمد، مفتون امینی، رضا براهنی، امیرپرویز پویان، نسیم خاکسار، محمود دولتآبادی، رحیم رئیسنیا، غلامحسین ساعدی، احمد شاملو، سید علی صالحی، عمران صلاحی، احسان طبری، غلامحسین فرنود، خسرو گلسرخی، اکبر معصوم بیگی  . . . فراهم آورده است.

«از خود میپرسیم: چطور شد که صمد بهرنگی آن ساده مرد روشن بین به چنین محبوبیتی رسید؟ آیا او با خواهش و تمنا و رفیقبازی و نان قرض دادن به این و آن، در رنگین نامهها به چاپ عکسهای قد و نیمقد روشنفکرانه پرداخت؟  . . . راستی چطور شد که بعضی از کتابهایش در عرض یک ماه و نیم دوبار تجدید چاپ شد؟  . . .» (علیاشرف درویشیان)

«اگر چه بیچیز مُرد، برای دوستانش میراثی برجای نهاد که در هر گام، نشانه راه است»(امیر پرویز پویان)

« اما مهمترین تأثیر «صمد»، روی بچهها بوده است. او به آدمهای شکل گرفته بزرگ سالی امید چندانی نداشت.  . . .. چنین بود که سعی کرد با آنها (بچهها) اخت شود، با آنها کنار بیاید، چشم و گوششان را به این دنیای آشفته و هرج و مرز باز کند. ترس، اول ترس از کلاس و درس معلم را از میان بردارد و بعد ترسهای دیگر را» غلامحسین ساعدی، نویسنده و دوست صمد

«شهری که ویران میشود، نه فرونشستن بامی. باغی است که تاراج میشود، نه پرپر شدن گلی. چلچراغی است که در هم میشکند،نه فرو مردن شمعی. و سنگری است که تسلیم میشود، نه از پا در افتادن مبارزی!

صمد چهرهی حیرتانگیز تعهد بود. - تعهدی که به حق میباید با مضاف غول و هیولا توصیف شود:

غول تعهد!

هیولای تعهد!

چرا که هیچ چیز در هیچ دور و زمانهای همچون «تعهد روشنفکران و هنرمندان جامعه» خوفانگیز و آسایش برهمزن و خانهخراب کن کژیها و کاستیها نیست. چرا که تعهد اژدهایی است که گرانبهاترین گنج عالم را پاس میدارد: گنجی که نامش آزادی و حق حیات ملتها است» (احمد شاملو)

«شاید هزار سالِ پیش از این بوده است. درست مثلِ همین دیروز، آنقدر دور که باورت نمیشود، و آنقدر نزدیک که نمیدانی با این بُهتِ بیهنگام چه کنی. اتفاقی است که افتاده است. بعضیها بر میگردند اسم خود را از خوابِ هرچه خاطره است پس میگیرند، بعضی مسافرند، بعضی هم اصلاً اتفاقی است که در حدِ تحملِ تو نیست. بیرون خانه هنوز باران میآید.

 . . .

 

 . . . ، انگار کسی در کوچه مرتب فریاد میزد: «کمک دارند خفهام میکنند!» صدا خسته بود، ترس خورده بود، از یکی دو قدمی همین پنجره...!» (سید علی صالحی)

در ویراست جدید بخشی از خاطرات حمزه فراهتی را در مورد مسافرت به ارس و ماجرای صمد و برخورد اطرافیان، برای اولین بار به صورت کامل در ایران میخوانیم. این کتاب که شامل بیش از 80 مقاله و اثر بیش از 50 مولف است، در 680  صفحه و با قیمت پنجاه و پنج  هزارتومان در 3000  نسخه روانه بازار شده است.