کتاب سینوهه اثر میکا والتری دو جلدی

رمان تاریخی طرفداران بسیاری دارد. در دل تاریخ همواره شاهد حضور افسانهها و اسطورهها هستید. اگر آثار باستانی مانند اهرام در مصر وجود نداشت، تاریخ مصر و آدمهایی که در دوران میزیستند را میتوانستید به جای داستان و افسانه و خیال بگذارید. کتابها و البته داستانهای بسیاری از مصر وجود دارد. به طور کلی مصر سرزمین شگفتیها است. در این متن قرار است با معرفی کتاب سینوهه به این سرزمین پر از داستان و شگفتی سفر کنید.

سینوهه، پزشکی از دل رود نیل
داستان کتاب سینوهه از میکا والتاری، از یک سبد حصیری دست باف آغاز میشود. سبدی که یک کودک را در نیل جابهجا میکند. فرزندی که خانوادهاش هنگام تولد او را در سبد درون رود رها کردهاند. خانوادهای فقیر در جایی کنار رود نیل این کودک را از آب میگیرند و چون خودشان صاحب هیچ فرزندی نبودند، تصمیم میگیرند او را بزرگ کنند. پدر کودک پزشک بود و او را به علم پزشکی علاقهمند میکند. آنها تمام تلاش خود را برای کودک میکنند تا در مسیر درست زندگی قرار گیرد اما دختری فریبکار و زیبا و دلربا بر سر راه او قرار میگیرد. سینوهه برای بیست آوردن دل دختر، باارزشترین و تنها دارایی خانوادهی خود را به او پیشکش میکند. او قبر پدر و مادر خود را به دختر میدهد و به خانوادهی خود خیانت میکند. بعد از آن دختر رهایش میکند و او در راه تاریکی و ترد شدگی قرار میگیرد. در این مسیر او از مصر خارج میشود و به شهرهایی بابل و سوریه، میتانی و شهرهای کناره دریای مدیترانه میرود. او یک پزشک چیره دست است و در این سفر به هویت راستین خود پی میبرد. او زمانی که به مصر باز میگردد به عنوان پزشک راهی دربار میشود. در همین مسیر موفق به کسب بالاترین مقام یعنی پزشکی مخصوص فرعون میشود و ثروت زیادی کسب میکند. از مشخصههای اصلی سینوهه که در کتاب هم به آن اشارهی واضحی شده است، رابطهی نزدیک سینوهه هم با اشراف و هم با مردم عادی جامعه است.

کتاب سینوهه اولین بار در سال 1945 به زبان فنلاندی نوشته شد و در همان سال با اختلاف زیادی نسبت به رتبة دوم، به پرفروشترین کتاب سال تبدیل شد. داستان کتاب مربوط به سالهای 1334 تا 1351 پیش از میلاد میشود. سالهای آغاز سلطنت اولین فرعون یکتاپرست مصر، فرعون آخناتون است.

این داستان از زبان خود سینوهه روایت میشود و تنها از خود او نمیگوید. در کتاب سینوهه که عنوان اصلی آن Sinuhe egyptiläinen و عنوان انگلیسی آن the Egyptian است، علاوه بر داستان زندگی پر از جزئیات سینوهه، از اوضاع اجتماعی، سیاسی آن زمانها در مصر و اعتقادات و شیوهی مردم نیز با خبر خواهید شد. به عبارتی با مطالعهی این کتاب هم از داستان زندگی طبیب معروف مصری و هم از وقایع دوران فرعون آخناتون آشنا خواهید شد.

سینوهه، افسانه یا واقعیت؟
روایت شده است که داستان سینوهه در یکی از حفاریهای باستانی در اطراف اهرام در حالی که بر روی پاپیروس نوشته شده بود کشف شده و توسط میکا والتاری ابتدا به زبان فنلاندی و سپس به 41 زبان دیگر ترجمه شده است. اما نکتهی قابل تأمل در این است که خیلی از الفبای مصری آن زمان هنوز هم رمزگشایی نشده است. پس خیلی طبیعی نخواهد بود که بتوان از یک پاپیروسی که ممکن نیست تمام آن را خواند و متوجه شد، کتابی در این ابعاد و با این جزئیات نوشته شده باشد که نویسنده به ترجمه آن بپردازد. از آن طرف هم خود نویسنده، میکا والتاری را داریم که نویسندهی داستانهای تاریخی است و احتمالا دستی در ترجمهی دست نوشتههای پاپیروس نداشته است.

به گفتهی احمد بهپور از مترجمان این کتاب: «در مورد این که سینوهه شخصیتی است واقعی یا افسانهای، چیزی دانسته نشد. شاید او نیز همانند «یل سیستان» باشد که فردوسی بزرگ از او «رستم داستان» را ساخته است.»