فتوح البلدان بلاذری

فتوح البلدان
احمدبن یحیی البلاذری
دکتر آذرتاش آذرنوش
بنیاد فرهنگ ایران
چاپ نخست 1346
گالینگور وزیری
466صفحه
بسیار نایاب

کتاب آتروپات

کتاب فتوح البلدان، آخرین کتابی عمدهای است که درباره فتوحات مسلمانان  و فتح ایران ساسانی به دست اعراب به ما رسیده. مسعودی درمروجالذهب میگوید: در باب فتوح، کتابی بهتر از کتاب بلاذری نمیشناسیم. بلاذری از بیشتر کتابهایی که قبل از او نوشته شده بودند و نیز از گروه بیشماری از بزرگان، دانشمندان و راویان یاری گرفته است. مهمترین مراجع او اسود کوفی، قاسم بن سلام، کاتب واقدی،  مدائنی و هشام کلبی بودهاند. اساس نوشتن کتابهایی مانند فتوح البلدان و اصولاً از نوع فتوح در تاریخ نویسی مسلمانان به ویژه در سده 2ق، خود گونهای نیاز اداری و مالیاتی بود. در چارچوب قوانین اسلامی بسیار مهم بود که دانسته شود کدام سرزمین با زور یا با  صلح در زمره متصرفات مسلمانان درآمده است، زیرا بنابر چگونگی تصرف آن، اقوام تابع میبایست،خراج،جزیه یا عشر میپرداختند. بدینسان نوعی تاریخنویسی که مربوط به تاریخ فتوحات مسلمین بود، بوجود آمد که از نامیترین آنها فتوح البلدان است.